چرخه رشد و علت ریزش مو از بیماری‌های پوستی تا دلایل عمیق
ریزش مو یکی از عوامل شایع در مردان و زنان در سنین مختلف میباشد. مو در همه جای پوست انسان رشد می‌کند، به جز اعضایی از بدن مانند کف دست‌ها و کف پاها، پلک‌ها، اما بسیاری از موها آنقدر ظریف هستند که عملاً نامرئی هستند. مو از پروتئینی به نام کراتین تشکیل شده است که در فولیکول‌های مو در لایه بیرونی پوست تولید می‌شود. از آنجایی که فولیکول‌ها سلول‌های مویی جدید تولید می‌کنند، سلول‌های قدیمی با سرعت حدود 6 اینچ در سال از سطح پوست بیرون می‌روند.
موهایی که می‌بینید در واقع رشته‌ای از سلول‌های کراتین مرده هستند. یک سر بالغ به طور متوسط حدود 100.000 تا 150.000 تار مو دارد و روزانه حدوداً 100 عدد از آن‌ها را از دست می‌دهد. پیدا کردن چند تار موی سرگردان روی بُرس مو لزوماً دلیلی برای ریزش مو نیست. در هر زمان، حدود 90 درصد از موهای روی پوست سر افراد در حال رشد هستند.
هر فولیکول چرخه زندگی خود را دارد که می‌تواند تحت تأثیر سن، بیماری و طیف گسترده‌ای از عوامل دیگر باشد. این چرخه زندگی به سه مرحله تقسیم می‌شود:
- آناژن مرحله آناژن (مرحله رشد) می‌تواند از دو سال تا هشت سال طول بکشد. این مرحله به طور کلــی به حدود 85 تا 90 درصد از موهای سر شما اشاره دارد.
- کاتاژن مرحله کاتاژن (مرحله گذار) زمانی است که فولیکول‌های مو کوچک می‌شوند و حدود دو تا سه هفته طول می‌کشد.
- تلوژن مرحله استراحت که حدود دو تا سه ماه طول می‌کشد. در پایان مرحله استراحت، موها ریزش پیدا می‌کنند و موهای جدید جایگزین آن می‌شود و چرخه رشد دوباره شروع می‌شود.
نکته: با افزایش سن، سرعت رشد موی افراد کاهش می‌یابد.
انواع بیماری‌هایی که باعث ریزش مو می‌شوند
آلوپسی
انواع مختلفــی از ریزش مو وجود دارد که به آن‌ها آلوپسی نیز گفته می‌شود آلوپسی یک بیماری طبیعــی است که در آن مو با افزایش سن به تدریج نازک می‌شود. فولیکول‌های مو بیشتر وارد فاز استراحت می‌شوند و موهای باقی مانده کوتاه‌تر و تعدادشان کمتر می‌شود. آلوپسی آندروژنیک یک بیماری ژنتیکــی است که می‌تواند هم مردان و هم زنان را درگیر کند.
مردان مبتلا به این عارضه که به آن طاســی با الگوی مردانه می‌گویند، می‌توانند از اوایل نوجوانی یا اوایل دهه 20 سالگی دچار ریزش مو شوند. مشخصه آن کاهش خط مو و ناپدید شدن تدریجی مو از تاج سر و جلوی سر است. زنان مبتلا به این بیماری که به آن طاسی الگوی زنانه می‌گویند، یک نازک شدن کلی را در کل پوست سر تجربه می‌کنند که بیشترین ریزش مو در تاج سر است. آلوپسی آره آتا (طاسی منطقه‌ای مو) اغلب به طور ناگهانی شروع می‌شود و باعث ریزش موی تکه تکه در کودکان و بزرگسالان می‌شود. این وضعیت ممکن است منجر به طاسی کامل (آلوپسی توتالیس) شود. اما در حدود 90 درصد از افراد مبتلا به این عارضه، موها در عرض چند سال برمی‌گردند.
انواع آلوپسی
آلوپسی یونیورسالیس
باعث ریزش تمام موهای بدن از جمله ابروها، مژه‌ها و … می‌شود.
تریکوتیلومانیا
که بیشتر در کودکان دیده می‌شود، یک اختلال روانی است که در آن فرد موهای خود را می‌کند.
تلوژن افلوویوم
نازک شدن موقت مو روی پوست سر است که به دلیل تغییر در چرخه رشد مو رخ می‌دهد. تعداد زیادی مو به طور همزمان وارد فاز استراحت می‌شوند و باعث ریزش مو و در نتیجه نازک شدن مو می‌شوند.
آلوپسی اسکار
منجر به ریزش دائمی مو می‌شود. بیماری‌های التهابی پوست (سلولیت، فولیکولیت، آکنه) و سایر اختلالات پوستــی (مانند برخی از اشکال لوپوس و لیکن پلان) اغلب منجر به زخم‌هایی می‌شوند که توانایی بازسازی مو را از بین می‌برند. شانه‌های داغ و موها که خیلی محکم بافته و کشیده می‌شوند نیز می‌توانند منجر به ریزش موی دائمی شوند.
بیماری‌های زمینه‌ای
شرایط پزشکی بیماری تیروئید، لوپوس، دیابت، کم خونی ناشی از فقر آهن، اختلالات تغذیه‌ای و کم خونی می‌توانند باعث ریزش مو شوند. اغلب اوقات، زمانی که بیماری زمینه‌ای درمان می‌شود، موها برمی‌گردند مگر اینکه مانند برخی از اشکال لوپوس، لیکن پلان یا اختلالات فولیکولی وجود داشته باشد.
چه چیزی باعث ریزش مو می‌شود؟
هنوز پزشکان دلیل بر اینکه چرا برخی فولیکول‌های مو طوری برنامه‌ریزی شده‌اند که دوره رشد کوتاه‌تری نسبت به سایرین داشته باشند، را کشف نکرده‌اند. با این حال، چندین عامل ممکن است بر ریزش مو تأثیر بگذارد:
هورمون‌ها
مانند سطوح غیر طبیعی آندروژن (هورمون‌های مردانه و زنانه که معمولاً توسط مردان و زنان تولید می‌شوند)
ژن‌ها
هم از والدین مرد و هم زن، ممکن است بر استعداد فرد برای طاسی الگوی مردانه یا زنانه تأثیر بگذارند.
استرس
بیماری و زایمان می‌تواند باعث ریزش موی موقت شود. کرم حلقوی ناشی از عفونت قارچی نیز می‌تواند باعث ریزش مو شود. اگر بدن تحت استرس قرار بگیرد فاز رشد در چرخه رشد مو ممکن است متوقف شود، و این می‌تواند فولیکول‌های مو را وارد فاز استراحت کند. فاز استراحت طولانی می‌تواند از رشد مو جلوگیری کرده و فولیکول‌های مو می‌توانند تا سه ماه پیش از تخریب، به اصطلاح خاموش بمانند.
داروها
از جمله داروهای شیمی درمانی مورد استفاده در درمان سرطان، رقیق کننده‌های خون، مسدود کننده‌های بتا آدرنرژیک مورد استفاده برای کنترل فشار خون و قرص‌های ضد بارداری، می‌توانند باعث ریزش موقت مو شوند.
سوختگی
جراحات و اشعه ایکس می‌تواند باعث ریزش موی موقت شود. در چنین مواردی، معمولاً پس از بهبود آسیب، رشد طبیعی مو برمی‌گردد، مگر اینکه جای زخم ایجاد شود. که در این مورد، موها هرگز دوباره رشد نمی‌کنند.
بیماری خودایمنی ممکن است باعث آلوپسی آره آتا (یا طاسی منطقه‌ای مو) شود. در آلوپسی آره آتا، سیستم ایمنی بدن به دلایل نامعلومی افزایش می‌یابد و فولیکول‌های مو را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در اکثر افراد مبتلا به آلوپسی آره آتا، موها دوباره رشد می‌کنند، اگرچه ممکن است به طور موقت بسیار ظریف و احتمالاً رنگ روشن‌تر، قبل از بازگشت رنگ و ضخامت طبیعی باشد.
روش‌های نامناسب آرایشی
روش‌های آرایشی مانند شامپو زدن به دفعات، خشک کردن، دکلره کردن و رنگ کردن مو می‌توانند با ضعیف و شکننده کردن موها، به نازک شدن کلی مو کمک کنند. بافتن محکم، با استفاده از غلتک یا بیگودی داغ، و …
کندن مو از طریق فرهای سفت نیز می‌تواند به مو آسیب برساند و آن را بشکند. با این حال، این روش‌ها باعث طاسی نمی‌شوند. در بیشتر موارد، اگر منبع مشکل از بین برود، موها به طور طبیعی رشد می‌کنند. با این حال، آسیب شدید به مو یا پوست سر گاهی اوقات باعث ایجاد لکه‌های طاسی دائمی می‌شود.
رژیم غذایی نا مناسب
رژیم غذایی کم پروتئین یا رژیم غذایی با محدودیت شدید کالری نیز می‌تواند باعث ریزش موی موقت شود. اطلاعاتی در مورد غذاهایی که می‌توانند به جلوگیری از ریزش مو کمک کنند، دریافت کنید.
نکته: موهای کوتاه‌تر شما مانند مژه‌ها، موهای بازو و پا و ابروها فاز آناژن کوتاهی دارند، حدود یک ماه. موهای سر شما می‌تواند تا شش سال یا حتی بیشتر دوام بیاورد.
منابع:
webmd
clevelandclinic
